Bij een door de Belastingdienst gehouden steekproef is gebleken dat veel bedrijven zzp-ers inhuren die helemaal niet aan de eisen voldoen om te kunnen worden aangemerkt als zelfstandige.
Staatssecretaris Menno Snel van Financiën heeft een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waaruit dit zou blijken. De Belastingdienst controleerde bij 104 bedrijven uit een flink aantal branches.
In 59 gevallen bleek dat er niet juist werd gehandeld. Bijvoorbeeld omdat de gezagsverhouding tussen opdrachtgever en opdrachtnemer niet juist was. In andere gevallen verrichtten de zzp-ers precies dezelfde werkzaamheden als het eigen personeel, werd er niet gewerkt zoals afgesproken in de overeenkomst of kon er geen vervanging worden geregeld door de zzp-er. Bij 12 bedrijven komt er nog een aanvullend onderzoek omdat er mogelijk sprake is van kwade opzet.
De steekproef werd uitgevoerd als onderdeel van een nieuw toezichtplan dat 1 juli 2018 in werking trad. In dit plan staat onder andere de werking van de Wet DBA uitgelegd. Deze wet werd in 2016 ingevoerd om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.
Op dit moment controleert de overheid weinig door middel van de wet DBA. Alleen in gevallen waar duidelijk sprake is van kwade opzet komt de overheid in actie. Het gaat dan om het bewust ontduiken van sociale premies en het uitbuiten van mensen. Door het opleggen van boetes en naheffingen corrigeert de Belastingdienst deze ondernemingen.
De overheid is van plan om in 2020 volledig te gaan handhaven op de schijnzelfstandigheid van zzp-ers. Hoe dat er precies uit komt te zien is nog niet bekend. De wet DBA is voor veel ondernemers niet duidelijk en daarom praktisch onbruikbaar.